Hoewel die ras sy oorsprong in Turkye het, het Jan sy skaapwagterhonde van Australië af ingevoer. Volgens hom bied die Anatoliese skaapwagterhond ’n uitstekende oplossing vir die diefstal-probleem, wat skaapprodusente laat kopkrap. Voornemende kopers word ook deur hom opgelei om die honde reg te hanteer.
’n Onlangse artikel in die pers verwys na rasegte honde wat ook jag maak op skape en ander diere. Dit is egter juis as gevolg van onvoldoende opleiding en die verkeerde hantering van dié honde.
Die Anatoliese skaapwagterhond is ’n baie lojale, op-en-wakker en besitlike hond. Dit is intelligent en maklik opleibaar, maar het ’n hanteerder nodig wat leierskap uitstraal. Hulle is nie aggressief van aard nie, maar eerder kalm en braaf. Hulle tree agterdogtig teenoor vreemdelinge op, veral wanneer hulle volwassenheid bereik het. Vreemdelinge moet formeel aan die honde voorgestel word deur hul hanteerder, voordat hulle aanvaar sal word.
Die ras is redelik gespierd, met ’n dik nek, wye kop en ’n stewige lyf. Die reuns staan 68 tot 77 cm hoog en weeg 40 tot 65 kg. Die tewe is effens kleiner, met ’n hoogte van tussen 66 en 71 cm. Die pels kan enige kleur wees, maar die mees algemene kleur is roomwit en wit met groot, soliede kleurkolle wat nie meer as 30% van die liggaam beslaan nie. Van die honde het ook ’n swart “masker” oor die gesig en soms die ore.
As werkshonde is dié ras spesifiek ontwikkel om onafhanklik te funksioneer en verantwoordelik te wees vir die beskerming van ’n kudde diere sonder enige menslike bystand. Hulle is ook geteel om in moeilike toestande en uiterste temperature te kan oorleef.
Die skaapwagterhonde vat in die algemeen langer om vol¬wassenheid te bereik as ander honde en behoort tussen 18 maande en twee jaar ten volle ontwikkeld te wees. Skaapwagterhonde wat as oppassers opgelei word, moet tussen die skape grootword en nie soos ’n gesinshond hanteer word nie. Hulle spandeer hul hele lewe saam met die skape. Dit beteken egter nie dat hulle nie gesosialiseer moet word nie – verkieslik wanneer hulle klein is, sodat hulle nie later in volwassenheid veterinêre sorg weier nie.
Anatoliese skaapwagterhonde is uitsluitlik oppassers van die skaapkudde, maar sal nie die skape aankeer nie. Hulle patrolleer dikwels die buitenste grense van hul gebied en vind dan ’n hoë uitkykpunt van waar hulle hul kudde kan dophou. Hulle beskik oor ’n fyn gehoor- en sigvermoë, wat hul goed toerus om hul pligte te verrig. Wanneer hulle gevaar vermoed, gee die Anatoliese skaapwagterhond ’n waarskuwingsblaf. Indien die gevaar steeds daar is, word die geblaf harder, wat aan die skape die teken gee dat hulle agter hom moet inbeweeg vir beskerming. Die wagter sal poog om die gevaar weg te dryf, maar sal slegs as ’n laaste uitweg tot die aanval oorgaan.
Jan van Biljon vertel die storie van een van sy skaapwagter¬honde wat ’n baie goeie verstandhouding met ’n jakkals het. “Ek het die jakkals al so nou en dan gesien – hy loop draaie om die skape,” vertel hy. Met die Anatoliese skaapwagterhond se temperament in ag geneem, sal die jakkals niks oorkom nie, solank hy nooit tussen die wagter en sy skaapkudde inbeweeg nie. Een van die eienskappe wat hierdie honde juis sulke goeie oppassers maak, is dat hulle nie soos ander honde die jakkals sal jaag nie, maar by die kudde sal bly.
Die skaapwagterhond-projekte is nog redelik nuut in Suid-Afrika en dit is te wagte dat hierdie projekte nog hier en daar probleme sal oplewer. Jan staan egter al die produsente wat van sy teelskaapwagters koop by met raad en kan enige tyd geskakel word indien ’n wagter ongewenste gedrag toon, sodat dit betyds reggestel kan word. Die honde word egter nooit geslaan nie, want hulle sien dit as aggressie en sal dit met teen-aggressie beantwoord.
’n Spesiale voedingsprogram is vir die ontwikkeling van die skaapwagter beskikbaar. Verder vreet hulle gewone hondepille uit ’n selfvoerder. Jan het spesifiek huisies aangebou waar die honde se kos neergesit word en wat verseker dat die pille droog en skoon bly. Die honde drink saam met die vee water.
Produsente wat belangstel om hierdie skaapwagters op hul plaas te gebruik, kan vir Jan van Biljon by 082 781 5210 skakel. Jan se tweede produksieveiling sal ook op 21 Oktober op Niekersrust plaasvind, waartydens van sy topkwaliteit ramme, sowel as stoet Sussex bulle en koeie, te koop sal wees.
Elmarie Cronje is die Redakteur van Senwester. Vir meer inligting stuur ’n e-pos na [email protected] of skakel haar by (018) 468-2716
Foto 1: Die skaapwagters drink sommer saam met die skape water.
Foto 2: Die hond het nie ’n aggressiewe geaardheid nie, maar sal nie toelaat dat haar trop in gevaar gestel
word nie.
Foto 3: Wanneer die klein hondjies as skaapwagters grootgemaak word, bly hulle reeds sedert geboorte
tussen die skape.
Foto 4: 'n Volwasse Anatoliese skaapwagterhond en ma van die werpsel in boonste foto.