Navorsing is onder leiding van prof Johnnie van den Berg (verbonde aan die Noordwes-Universiteit, Potchefstroom kampus) ge�nisieer, in �n poging om te verklaar hoe weerstand moontlik kon ontstaan het, asook om die status van stronkboorderweerstand in die Vaalharts-skema te bepaal. Di� navorsingswerk word gedoen in samewerking met prof Koos van Rensburg van die Landbounavorsingsraad (LNR) in Potchefstroom.
Marlene Kruger (verbonde aan die Noordwes-Universiteit) het haar doktorsgraadstudies begin deur die status van stronkboorderweerstand op Bt-mielies en toevlugsareas te evalueer. Haar navorsing het getoon dat stronkboorderlarwes vanuit Bt-, sowel as die toevlugsoord-populasies, hul lewenssiklus suksesvol op Bt-mielies voltooi. Larwes van vatbare kontrolepopulasies vrek egter binne 12 dae.
Jaco Vermeulen (Senwes Landboudienste) en Marlene Kruger gee in hierdie artikel meer inligting oor proefwerk wat tans op mielies in die Vaalharts-besproeiingskema gedoen word.
Bogenoemde resultate het aanleiding gegee tot verdere navorsing in die skema. Gedurende 2008 is meningsopnames gedoen onder 80 produsente in die besproeiingskema. Die doel van hierdie studie was om die produsente se persepsies te bepaal ten opsigte van die wetlike aspekte rakende die plant van Bt-mielies, toevlugsoorde en stronkboorderweerstandsontwikkeling tussen 1998 en 2008. Die vraelys het die volgende hoofpunte bevat: die teken van die kontrakte met aankope van GM-saad (geneties gemodifiseerd), nakoming van toevlugsoordvereistes, toevlugsoorduitleg en algemene boerderypraktyke. Produsente was gevra om hul persoonlike mening te lig oor die voor- en nadele van Bt-mielies en die plaagstatus van stronkboorder op hul mielies.
Die twee grootste voordele wat met Bt-mielies geassosieer word, is bestuursgemak (88%) en verhoogde produktiwiteit (61%). 42% van produsente het aangedui dat Bt-tegnologie volgens hulle omgewingsvriendelik is. Die aanvanklike vlak van nakoming van toevlugsoordvereistes was laag. Ten spyte daarvan dat produsente verplig was om ʼn toevlugsarea vir elke Bt-mielieland te plant, het net 8% van produsente toevlugsoorde gedurende 1998 geplant. Hierdie persentasie het toegeneem tot byna 100% gedurende 2008. Slegs 8% van produsente het egter aangedui dat hulle nie ʼn toevlugsoord vir elke Bt-mielieland plant nie. Hierdie praktyk word toegeskryf aan die klein perseelgroottes van ongeveer 25 hektaar. Volgens GM-mielieproduksieriglyne het produsente die keuse van ʼn 5%-toevlugsoord-opsie teenoor 20%-opsie om te plant, waar slegs die 20%-opsie met insekdoders behandel mag word. Bykans 100% van die produsente verkies die 5%-toevlugsoord-opsie.
Bestuursbeheerprogramme wat deur saadmaatskappye gedurende die 2008/2009-groeiseisoen ingestel is, behels die opleiding van produsente asook die verpligte ondertekening van kontrakte tussen maatskappye en produsente. Hierdie kontrakte verbind produsente tot nakoming van toevlugsoordvereistes en opvolginspeksies. Dit wil voorkom of die stamboorderweerstand teen Bt-mielies in die Vaalharts-area die gevolg is van ʼn kombinasie van faktore. Hierdie faktore kan insluit die algemene laat plantdatums wat verhoogde vlakke van besmetting tot gevolg het, asook die variasie in plantdatums wat die deurlopende teenwoordigheid van stronkboordermotte deur die groeiseisoen veroorsaak.
Verdere navorsing word tans gedoen om die vlakke van stronkboorderbesmetting op Bt- en vlugoordlande te bepaal. Dit word gedoen deur 900 Bt-mielieplante, sowel as 900 konvensionele plante, se skade in elke land te bepaal. Die doel is om vas te stel of daar areas in die skema is wat meer stronkboorderskade het as ander. Hierdie studie sal voortgesit word in die 2009/2010-groeiseisoen.
Rozelle Keulder is tans besig met ʼn studie wat handel oor die biologie van Goudogies, wat ʼn algemene natuurlike vyand is van insekplae. Verder word ʼn insekdiversiteitlys van alle insekte wat voorkom op Bt- en konvensionele mielies deur Jean-Mar� Truter opgestel. Albei is meestersgraadstudente in Plantbeskerming by die Skool vir Omgewingswetenskappe. Danie Brink, ʼn meestersgraadstudent in Mikrobiologie, vergelyk die bakteri�le samestelling in die spysverteringskanaal van Bt-weerstandbiedende en vatbare stronkboorderlarwes. Die doel van sy studie is om die bakterie� wat in stronkboorders voorkom, te identifiseer en te kwantifiseer. Al hierdie studies sal voorgesit word in die 2009/2010-groeiseisoen. Hierdie projekte word befonds deur die Suid-Afrikaanse Nasionale Biodiversiteitsinstituut (SANBI), Biosafety South Africa (BSA) en die Noordwes-Universiteit (NWU).
Prof Johnnie van der Berg bedank graag produsente wat tyd afgestaan het om die vraelys te beantwoord en vir die beskikbaarstelling van hul lande vir die navorsing wat gedoen is. �Ons wil ook van die geleentheid gebruik maak om vir Jaco Vermeulen van Senwes te bedank vir sy tyd en moeite om kontak te maak met produsente. So ook vir Anton Swanepoel en Pierre Els, wat gereeld help met re�lings en die versameling van larwes,� het hy ges�.
Jaco Vermeulen is �n Landboukundige by Senwes Landboudienste. Vir meer inligting, stuur �n e-pos aan [email protected] of skakel hom by 082 948 2557. Prof Johnnie van der Berg en Marlene Kruger was mede-skrywers van di� artikel. Vir meer inligting, skakel prof Johnnie van der Berg by (018) 299-2376.
Foto 1: Prof Johnnie van den Berg, Jean-Mar� Truter, Marlene Kruger, Rozelle Keulder en Danie Brink, wat besig is met verskillende navorsingsprojekte oor Bt-mielies in die Vaalharts-besproeiingskema.
Foto 2: Stronkboorderskade op �n mielieplant.
Foto 3: Marlene Kruger en prof Johnnie van den Berg.