Die meeste produsente kan vir jou aandui waar die beter en swakker kolle op �n land l�. Hierdie kolle is egter nie gekwantifiseer nie (met ander woorde, aan �n spesifieke potensiaal gekoppel) en ook nie afgebaken (geografies verwys) nie.
Omdat grondvormingsfaktore soos klimaat, lewende organismes, moedermateriaal, topografie en tyd drasties kan varieer, kan groot grond- of potensiaalverskille binne kort afstande voorkom.
Grondkenmerke en hul invloed op die grond se produksievermo�
Wanneer daar byvoorbeeld van �n Avalon grondvorm gepraat word, is dit nie te s� dat daar van �n ho� potensiaal grond gepraat word nie.
Die grondfisiese kenmerke, soos klei- en slikpersentasie, asook die effektiewe diepte van twee Avalon gronde, kan s� van mekaar verskil dat die een �n ho� potensiaal akkerbougrond kan wees, terwyl die ander moontlik net gemiddeld kan wees � of dalk marginaal ten opsigte van �n spesifieke gebied.
Die belangrikste grondkenmerke, wat �n invloed op die produksievermo� van �n grond kan h�, is die volgende:
Kleur, tekstuur, struktuur, vlekke, hardheid, waterabsorpsie en gronddiepte
� Kleur
Grondkleur word hoofsaaklik deur vog en moedermateriaal be�nvloed. In kort kan ons s� dat grondkleur �n aanduiding is van lugvoghuishouding in die grond, met ander woorde of dit �n dro�, vogtige of nat versuipgrond is.
� Tekstuur
Die tekstuur van grond dui op die verhouding waarin sand, slik en klei voorkom en word grootliks weerspie�l deur die kleipersentasie.
Die klei- en slikinhoud van grondlae speel �n belangrike rol ten opsigte van die volgende:
- bewerkingskeuse en die diepte van bewerkings;
- waterbeskikbaarstelling en �houvermo�;
- deurlugting; en
- vrugbaarheid.
� Struktuur
Grondstruktuur het te make met die natuurlike samekleuring van gronddeeltjies, om groter dele of struktuureenhede te vorm. Dit gaan gepaard met ho�r kleipersentasies. Sterk struktuur het �n negatiewe invloed op wortelontwikkeling. Wortelgroei word beperk, afgebreek of platgedruk deur grondstruktuur omrede die kleistrukture rek en krimp en sodoende wortels beskadig.
� Vlekke
Vlekke is gewoonlik �n aanduiding van waterbeweging in die grond. Hierdie eienskap is belangrik by die keuse van oorl�stelsels omdat die vlekke �n aanduiding is dat daar �n voghoudende keerlaag is en dat water wel opgeberg word en na bo kan beweeg.
� Hardheid
Hardheid of konsistensie dui op die weerstand wat die grond bied teen vervorming of verbrokkeling en is gewoonlik �n produk van die klei- en slikinhoud in die grond. Hierdie eienskap het gevolglik �n invloed op grondbewerking, wortelpenetrasie, wortelverspreiding en wortelontwikkeling.
� Waterabsorpsie
Dit dui op die spoed waarmee die grond water kan opneem, deurlaat en behou. Die invloed wat dit op die produksievermo� van die grond sal h�, is selfverduidelikend.
� Gronddiepte
Of ons nou praat van effektiewe diepte, gronddiepte of effektiewe worteldiepte, dit kom daarop neer dat �n ho� potensiaal grond diep genoeg moet wees om genoegsaam water op te gaar en aan plante beskikbaar te stel tydens periodes waar re�nval nie aan plante se behoeftes kan voldoen nie.
Figuur 1 is �n voorbeeld van �n effektiewe gronddiepte-kaart van �n land in die Bultfontein-distrik. Volgens die legende wissel die gronddiepte van 60 cm tot 270 cm binne dieselfde land. Die aanbeveling is gemaak � dat die meeste gronde wat vlakker as 90 cm is (rooi en oranje) na aangeplante weidings oorgeskakel moet word. In die voorbeeld word hierdie dele afgebaken met �n nuwe landgrens.
Opsommend kan daar ges� word dat �n goeie akkerbougrond in staat moet wees om voldoende water te kan opneem, voldoende water op te gaar en water te kan vrystel (plant-beskikbare water).
Grondkenmerke soos klei- en slikinhoud, diepte van die grond en die teenwoordigheid van voghoudende keerlae (belangrik in areas waar oorl�stelsels toegepas word) is prim�r vir bogenoemde verantwoordelik.
Vir navrae oor dienste wat deur Senwes Landboudienste aangebied word, kan die volgende persone gekontak word: Jacques Odendaal (Bultfontein handelswinkel) by (051) 853-1141, Koos van Rensburg (Hartbeesfontein handelswinkel) by (018) 431-0115 of Jasper Dreyer (Klerksdorp) by (018) 464-7720.
Foto en figuur
�n Voorbeeld van �n hidrouliese grondboor wat vir grondklassifikasie gebruik word.
Figuur 1: Voorbeeld van ʼn effektiewe gronddiepte-kaart.